Zonnewijzer

Sinds gisteren is Henzenhoning de trotse eigenaar van een zonnewijzer. Volledig op maat gemaakt en daarmee een uniek kunstwerk waarin vorm en functie samenkomen. Klanten zien de zonnewijzer direkt naast de voordeur hangen. Het ontwerp, de bouw en de plaatsing is gerealiseerd door Hendrik Hollander, in nauw overleg met de imker. Uit het gesprek over bijen, de zon en de astronomie kwamen overeenkomsten naar voren die in het ontwerp zijn verwerkt. Zo hebben diverse details meerdere betekenissen. Hiermee is de samenhang tussen de bijen en de zon vastgelegd in een prachtig blijvend monument.

 

De zonnewijzer geeft de zonnetijd weer. Als de zon op haar hoogste punt staat is het twaalf uur, op de exacte locatie tegen de muur. De imker heeft bewust voor de zonnetijd gekozen omdat de bijen de zon volgen. Onze kloktijd is in 40 minuten later in de winter, en 1 uur en 40 minuten in de zomer als gevolg van de zomertijd. Die 40 minuten is een artefact van de Duitse bezetting van Nederland in de Tweede Wereldoorlog. Toen zetten de Duitsers de klok in Amsterdam gelijk met die in Berlijn, waar de zon eerder op haar hoogste punt staat.

De vorm van de zonnewijzer is een hexagon, zoals de honingraat die de bijen bouwen. Deze vorm komt terug in de half-uur markeringen, de astronomische afbeeldingen en zelfs de bevestigingsschroeven. De kleuren van zwart natuursteen en gele belijning zijn naast die van de bijen ook de dragende kleuren van de Woudenbergse gemeentevlag.

 

Gedurende de dag schuift de schaduw van de schaduwwerper vanaf punt A linksboven eerst naar onderen en dan naar rechtsboven. In de messing schaduwwerper zit een uitsparing D. Hiermee wordt de datum oftewel de dag van het jaar aangegeven. Er zijn drie datumlijnen voor respectievelijk de kortste dag gemerkt W op 21 december, de rechte lijn van de equinox op zowel 21 maart als 21 september en de langste dag 21 juni gemerkt Z. Voor de bijen zijn deze dagen van groot belang en geeft de zon het sein om met de volgende seizoenstaken te beginnen.

Het achtvormige figuur bij C, tussen 10 en 11 uur is een analemma. Dit analemma is ontworpen om in de zomertijd de kloktijd van 12 uur weer te geven. De vorm komt doordat de aarde een ellipsvormige baan om de zon draait, en door de hoek van de aarde ten opzichte van de zon. De speurbijen dansen op de raat in een soortgelijke achtvormige figuur. Dit doen ze om de andere bijen de locatie van een drachtbron door te geven. Zo heeft het analemma zowel een astronomische als een imker betekenis.

In de schaduwwerper is een symbool E uitgefreesd. Dit is het teken waarmee de imker de koningin aangeeft, de belangrijkste bij in een volk. Het is ook het symbool van de planeet Mercurius, in het Engels Mercury. Freddie Mercury was de legendarische zanger van de favoriete rockband van de imker – Queen – en zo is de cirkel van dit majestueuze symbool rond.

Tot slot zijn bij F en G een tweetal sterrenbeelden weergegeven, te weten Grote Beer en Cassiopeia. Deze constellaties staan tegenover elkaar aan de hemel en draaien gedurende het jaar rondom de Poolster die precies op het aanhechtingspunt van de schaduwwerper is geplaatst. Zo heeft ook het noorden en de nacht symbolisch een plek op de zonnewijzer.